Công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định 08/2022/NĐ-CP, Thông tư 02/2022/BTNMT. Theo quy định tại khoản 1, Điều 75, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, về nguyên tắc, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân và phân loại thành 3 nhóm chính như sau: chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tác chế; chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác. Các nhóm chất thải này có thể được phân loại chi tiết thêm dựa trên cơ sở hạ tầng – kỹ thuật bảo vệ môi trường, công nghệ xử lý chất thải hiện có và điều kiện cụ thể của địa phương.

Theo Công văn 9368/BTNMT-KSONMT ngày 02/11/2023 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, chất thải rắn sinh hoạt được nhận diện và phân loại chi tiết như sau:

* Nhóm 1: Chất thải có khả năng tái chế, tái sử dụng

 Chất thải có khả năng tái chế, tái sử dụng gồm 8 loại: giấy thải; nhựa thải; kim loại thải; thủy tinh thải; vải, đồ da; đồ gỗ; cao su; thiết bị điện, điện tử thải bỏ. cụ thể:

- Về giấy thải, bao gồm:

+ Hộp, túi, lọ, ly, cốc bằng giấy: cần loại bỏ nước, dung dịch bên trong, thu gọn, ép dẹp, giảm kích thước, thể tích.

+ Đới với sách, truyện, vở, báo cũ, giấy viết, …; thùng, bìa carton; lõi giấy vệ sinh, giấy bọc gói, bì thư, biên lai, khay đựng trứng bằng giấy, …; các loại bao bì giấy khác không nhiễm bẩn: cần loại bỏ thực phẩm, sản phẩm chứa đựng ban đầu, thu gọn, ép dẹp, giảm kích thước, thể tích.

- Về nhựa thải, bao gồm:

+ Bao bì nhựa đựng thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, sản phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế,…(không bao gồm bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, axit, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại): tháo nắp, loại bỏ nước, dung dịch hoặc sản phẩm chứa đựng bên trong; thu gọn, giảm kích thước, thể tích.

+ Đối với các loại ghế nhựa, thau, chậu nhựa; ly, cốc nhựa: cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong.

- Về kim loại thải, bao gồm:

+ Bao bì nhôm, sắt hoặc kim loại khác đựng thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, sản phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế,…(không bao gồm bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại): cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong; thu gọn, giảm kích thước, thể tích.

+ Đối với đồ dùng nhà bếp bằng kim loại: xoong, nồi, niêu, ấm nước, bếp gas, vật dụng nhỏ như bát, đĩa, thìa, dĩa,…; các loại vật dụng kim loại thải khác: cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong; thu, xếp gọn các vật sắc nhọn để tránh gây thương tích trong quá trình phân loại, thu gom và xử lý.

- Về thuỷ tinh thải, bao gồm:

+ Chai, lọ thuỷ tinh đựng bia, rượu, thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, sản phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế… (không bao gồm bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, axit, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại): Cần tháo nắp, loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong; thu, xếp gọn, hạn chế va đập, gây vỡ.

+ Đối với bình hoa, đồ trang trí bằng thủy tinh, pha lê: cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong; tái sử dụng với đồ vật còn nguyên vẹn.

+ Đối với thuỷ tinh thải khác: cần thu, xếp gọn các vật sắc nhọn để tránh gây thương tích trong quá trình phân loại, thu gom và xử lý.

- Về vải, đồ da, bao gồm:

+ Quần áo, phụ kiện; giày, dép, vali; chăn, màn, rèm cửa bằng vải,…(không dính thuốc bảo vệ thực vật, axit, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại): tái sử dụng đối với các đồ vật sạch; thu gọn với phần còn lại.

- Về đồ gỗ, bao gồm:

+ Đồ chơi; vật trang trí, đồ gia dụng, hộp, khay,…bằng gỗ: tái sử dụng đối với vật dụng còn nguyên vẹn; Thu gọn, giảm kích thước, thể tích đối với các vật dụng đã bị hư hỏng để tái chế.

- Về cao su, bao gồm:

+ Đồ chơi bằng cao su: Cần tái sử dụng đối với đồ chơi còn nguyên vẹn; thu gọn, giảm kích thước, thể tích đối với đồ chơi đã bị hư hỏng để tái chế.

+ Đối với săm, lốp, vật dụng bằng cao su các loại: cần bó gọn.

- Về thiết bị điện, điện tử thải bỏ, bao gồm:

+ Các thiết bị điện, điện tử nhỏ như: máy ảnh và máy ghi hình; điện thoại di động và điện thoại để bàn; dây cáp và phụ kiện máy tính; bảng điều khiển trò chơi; đồ chơi điện tử; máy tính toán cầm tay; bàn phím; máy tính xách tay và máy tính bảng; máy nhắn tin; bộ đàm, đèn led, đèn halogen,…: cần giữ nguyên hình dạng, không tháo dời.

+ Đối với các thiết bị điện, điện tử lớn như: máy tính để bàn và màn hình; máy fax; máy in và máy quét; dàn âm thanh và loa; tivi; máy đánh chữ; đầu đĩa VCR/DVD, tấm quang năng,…, tủ lạnh, tủ đông, máy điều hòa, máy rửa bát, máy giặt, quạt điện, quạt sưởi, bếp điện, bếp từ, lò nướng, nồi cơm điện,…: cần giữ nguyên hình dạng, không tháo dời.

Các loại chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế sau khi được phân loại, hộ gia đình có thể tái sử dụng hoặc đựng trong bao bì riêng, chuyển giao cho các tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế.

* Nhóm 2: Chất thải thực phẩm

Chất thải thực phẩm bao gồm thức ăn thừa; thực phẩm hết hạn sử dụng; các loại rau, củ, quả, trái cây và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn,…; các sản phẩm bỏ đi từ thịt gia súc, gia cầm; thủy, hải sản

Chất thải thực phẩm sau khi phân loại cần tận dụng tối đa để làm phân bón hữu cơ, thức ăn chăn nuôi.

* Nhóm 3. Chất thải rắn sinh hoạt khác

 Chất thải rắn sinh hoạt khác bao gồm chất thải nguy hại, chất thải cồng kềnh và chất thải khác còn lại.

- Về chất thải nguy hại, bao gồm:

 + Đối với bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, axit thải, dung môi thải, kiềm thải, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại, bình gas mini,…từ hoạt động sinh hoạt; sơn, mực, chất kết dính (loại có các thành phần nguy hại trong nguyên liệu sản xuất); găng tay, giẻ lau dính dầu, hóa chất; kim tiêm, khẩu trang, bông băng bị nhiễm khuẩn từ người bệnh: cần bảo đảm được đựng, chứa trong vật đựng, túi, bao bì… để an toàn, tránh phát tán chất thải nguy hại ra ngoài môi trường; Thu, xếp gọn các vật sắc nhọn (như kim tiêm) để tránh gây thương tích trong quá trình phân loại, thu gom và xử lý.

+ Đối với các loại bóng đèn huỳnh quang thải; thủy tinh hoạt tính thải; nhiệt kế chứa thuỷ ngân thải:  Không đập vỡ, trường hợp bị vỡ thì lưu giữ bảo đảm an toàn tránh gây thương tích, ngăn ngừa phát tán thủy ngân trong quá trình phân loại, thu gom và xử lý.

+ Các loại pin, ắc quy thải: Giữ nguyên hình dạng, không tháo dời.

Xử lý chất thải nguy hại sau phân loại: Các loại chất thải nguy hại phát sinh từ hoạt động sản xuất nông nghiệp thì cho vào túi kín, tập kết về các thùng chứa bao bì đựng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật được đặt trên các cánh đồng.

Các loại chất thải nguy hại trong lĩnh vực y tế thì tập kết về Trạm y tế xã để chuyển giao cho Trung tâm y tế xử lý theo quy định.

Các loại chất thải nguy hại khác đựng vào bao bì riêng, đảm bảo không rơi vãi, phát tán, chuyển cho đơn vị thu gom rác thải sinh hoạt.

- Về chất thải cồng kềnh, bao gồm:

+ Tủ, bàn ghế, sofa, giường, nệm, cũ hỏng,…; tủ sắt, khung cửa, cánh cửa,… cần tháo dỡ, phân loại vào các nhóm chất thải tương ứng. Trường hợp cần thu gom thì liên hệ trực tiếp với đơn vị thu gom để thỏa thuận thực hiện, không đưa ra điểm tập kết tập trung của xã.

+ Cành cây, gốc cây,…tận dụng làm chất đốt, hoặc tự xử lý tại hộ gia đình, không đưa ra điểm tập kết.

- Về Chất thải khác còn lại:

+ Vỏ các loại hạt như macca, óc chó, hạt điều, dừa, vỏ trứng, xơ dừa, rơm, trấu,…từ hoạt động sinh hoạt; Chiếu cói; chiếu tre, trúc; gối mây, tre,…; lông gia súc, gia cầm,…; bã các loại: cà phê, trà (túi trà), bã mía, xác mía, lõi ngô (cùi bắp),…; Chất thải từ làm vườn từ hộ gia đình như lá, rễ, cành cây nhỏ, cỏ, hoa,…: cần tận dụng tối đa làm chất đốt, vật liệu tủ gốc, làm phân bón hữu cơ, phần còn lại phải thu gọn, đựng vào bao bì, đưa ra điểm tập kết rác thải tạm thời.

+ Phân động vật cảnh; xác động vật cảnh chết không do dịch bệnh,…cần chôn lấp, tự xử lý tại hộ gia đình.

+ Tã, bỉm, băng, giấy vệ sinh, giấy ăn đã sử dụng; giấy ướt đã sử dụng; bông tẩy trang, khẩu trang,…; Các loại hộp xốp; các loại sản phẩm nhựa sử dụng một lần; Bã kẹo cao su, đầu lọc thuốc lá,…; Bóng bay, băng keo dán, tăm bông tai, tăm chỉ kẽ răng; Vỏ thuốc,…Thu gọn, giảm kích thước, thể tích, bảo đảm tránh rơi vãi, đựng vào bao bì đưa ra điểm tập kết rác thải tạm thời.

+ Giày, dép nhựa, thước kẻ, muôi (vá), thìa (muỗng) bằng nhựa; Bút, bật lửa đã hết gas, bàn chải đánh răng, vỏ tuýp, hộp kem đánh răng,…; Các loại nhựa thải khác. Bó gọn, bỏ vào bao bì đưa ra điểm tập kết rác thải tạm thời.

+ Vỏ cứng các loài thuỷ, hải sản; Xỉ than từ hoạt động sinh hoạt,…; Gốm, sành, sứ thải…Thu gọn, giảm thể tích, bảo đảm tránh rơi vãi, bỏ vào bao bì đưa ra điểm tập kết rác thải tạm thời.

+ Các loại chất thải còn lại: thu gọn, giảm thể tích, bảo đảm tránh rơi vãi, bỏ vào bao bì đưa ra điểm tập kết rác thải tạm thời.

Trên đây là hướng dẫn nhận diện, phân loại rác thải sinh hoạt của UBND xã Thanh Tiên, đề nghị toàn thể bà con nhân nhân quan tâm thực hiện, nâng cao tinh thần tự giác, tố giác, chung tay xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp và an toàn./.